Retail heeft nieuwe ‘Steve Jobs’ nodig

Ik woon in Tilburg. Op zich is dat niet opvallend, maar wat deze stad in retailopzicht bijzonder heeft gemaakt, is de opkomst en terugval van het Jan en Anita Meurs-imperium. Voor wie het kwartje niet valt: Jan en Anita hebben er eind jaren zeventig de basis gelegd voor de Jumbo-formule. De allereerste Jumbo-vestiging kende tot ver in de jaren tachtig een verplichte looproute: aan de voorkant erin, alle gangpaden door en langs de kassa’s er weer uit. Ook toen al oubollig, maar man o man, wat een succes. De mensen hingen met de benen buiten.

Het hek ging helemaal van de dam toen Jan en Anita begonnen met hun Lekker&Laag-formule verderop in de stad. De winkel had een crèche voor kinderen van klanten. Wie boodschappen ging doen, kon zijn kroost achterlaten in een wereld vol lol en plezier. Het resultaat liet zich raden: kinderen wilden best mee boodschappen doen, maar dat moest dan per se Lekker&Laag worden. Daar kwamen kinderen tenslotte ook aan hun trekken.

Ik heb Jan en Anita een paar keer geïnterviewd in die hoogtijdagen, ook toen ze er in 1997 in waren geslaagd om de Retail Jaarprijs te winnen. Jan gaf me toen ondere andere te kennen dat het hem een groot raadsel is waarom marketeers en ondernemers elkaar vaak na-apen. Lekker&Laag was meer van de Pietje Bell-aanpak: onverwacht en onconventioneel. De winkel kende een omzet waar de ‘grote Albert Heijn’ in Tilburg nog een puntje aan kon zuigen.

Landelijk succes
Deze eerste Lekker&Laag leek de opmaat voor landelijk succes. Zo ver heeft het nooit mogen komen. De drie vestigingen werden overgenomen door Groenwoudt (later weer door Laurus). Einde oefening voor Jan en Anita Meurs, die niet alleen van de supermarktwereld, maar ook van elkaar afscheid hebben genomen.

Je kunt veel zeggen over Jan Meurs, bijvoorbeeld ook dat hij de toeleverende fabrikanten het vel over de oren trok. Als particuliere shopper heb ik zowel ergernis als plezier beleefd aan Lekker&Laag. Het rook er niet altijd even fris, maar wat betreft de productkeuze, die overtrof zelfs die van Albert Heijn: Barilla-pasta, Japanse visconserven, je keek je ogen uit.

Jan en Anita Meurs waren mensen die voor de troepen uit liepen. De familie Van Eerd (van Jumbo) is van hetzelfde kaliber. De Konmar-exercitie van Ole van der Straaten (die Laurus naar de rand van de afgrond dreef) was niet gelukkig, maar Van der Straaten was er wel de man naar die de durf had om de lakens op te schudden.

Steve Jobs
Laatst woonde ik een presentatie bij van Brit Robert Anderson-Hocking van Philips Retail Solutions. Wat de fysieke detailhandel nodig heeft, zei hij, is een ongekende winkelbeleving waar de klant graag voor wil terugkomen: de winkel is geen verkoopruimte, maar een kathedraal vol prikkelingen. “Wat de fysieke detailhandel nodig heeft, zijn grote ideeën. De fysieke retail heeft een man nodig als Steve Jobs van Apple.”

De spijker op z’n kop. Er zijn twee ontsnappingsroutes uit de huidige recessie: kostenbeheersing of waardeverbetering. Kostenbeheersing is simpel, als de laatste winkelmedewerker het licht uitdoet, zijn de kosten teruggebracht tot nul. Waardeverbetering is van een veel uitdagender niveau. Jan Meurs heeft zich inmiddels ontwikkeld tot personal coach en campingbeheerder en inspireert nu via deze weg. Zijn lef om met retailconcepten mensen te verbazen, blijft een grote inspiratiebron voor iedereen die van onderscheidende waarde wil zijn.