Reshaping Retail, deel I

Gisteren hoorde ik in de winkel een jongetje tegen zijn moeder zeggen: "waarom staat iedereen in de rij voor de kassa, ze kunnen het toch ook gewoon op internet bestellen". De noodzaak tot veranderen werd duidelijk in dit kleine gesprekje. De wereld van retail verandert sneller dan ooit. Voorbeelden zijn de aankoop van bol.com door Ahold en de bijbehorende pick up points van Albert Heijn(http://goo.gl/CGnJP)

We spreken over retailvisie 2020 op congressen en door branche verenigingen (zie bijvoorbeeld onderzoek van CBW-Mitex (http://goo.gl/ti2GZ). Soms denk ik dat het retaillandschap veel sneller zal veranderen. Mede door de economische tegenwind zijn geijkte modellen voor groei niet meer afdoende. Echte transformatie is nodig en vraagt om nieuwe denkwijzen. Reshaping Retail zoals de visie van Ahold heet, is een mooie verwoording van wat nodig is. 

Nieuw evenwicht

In verschillende branches zie je dat in een snel veranderende wereld succes van de een op andere dag over kan zijn of noodzaakt tot snelle transformatie. Voorbeelden zijn Motorola en meer recent Nokia knokkend voor de positie die men ooit innam. Maar ook in de luchtvaart waar de prijsvechters zoals EasyJet het landschap wisten te veranderen, moesten leidende partijen omschakelen. Voor retail is een dergelijke verandering al een tijdje aan de gang, maar lijkt nu in een stroomversnelling door de kracht van internet in combinatie met economische tegenwind. We speken ook wel van een ‘trigger event’ die gaande is en zal leiden tot een nieuw evenwicht in de retail. De kaarten worden opnieuw geschud. Selexyz is een recent voorbeeld hoe het kan lopen. Traditionele retailers moeten zichzelf opnieuw uitvinden om te overleven. Voor velen een grote en wellicht te grote uitdaging. 

Performance Verbetering

Retailers richten zich jaar in jaar uit op x% groei ten opzichte van het jaar ervoor. We noemen dit, ook wel de performance kloof die men jaarlijks moet overbruggen. Indien de gewenste groei die men wil realiseren gecombineerd wordt met extreem tegenvallende en nieuwe marktomstandigheden zoals een recessie, nieuwe toetreders op markt (bijvoorbeeld Primark) en enorme groei van internet, is geen sprake meer van normale performance gap van een aantal procent. We spreken dan van een zogenaamd 'disruption gap', waarbij tegenvallende resultaten moeten worden goedgemaakt en tegelijk extra groei voor het financieren van bijvoorbeeld innovatie en expansie nodig is. Aangezien we nog nooit nieuwe resultaten van oud gedrag hebben gezien, is nieuw gedrag nodig om daadwerkelijke transformatie te bereiken en nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden. Geijkte strategieën alleen lijken niet meer voldoende op weg naar een nieuwe werkelijkheid.

Plaatjes uit Best Year Yet 

Stappen naar een nieuwe werkelijkheid

Welke stappen kun je zetten om de noodzakelijke transformatie te maken in een wereld die steeds sneller gaat? Eén van de uitdagingen is uit bestaande patronen van denken te stappen. De volgende stappen kunnen helpen op weg naar het creëren van een nieuwe werkelijkheid:

1. Droom en visualiseer de gewenste toekomst 
   Deze stap wordt mooi beschreven in de 10 lessen van Steve Jobs (http://goo.gl/oqJfh).  Hierin wordt beschreven hoe hij een plan had, gedreven was en niet bang om fouten te maken. Bijzonder ook de invloed van kunst en poëzie. Durf opnieuw te creëren. Kijk om je heen en verwonder je. Een mooi voorbeeld is nog steeds Pim van den Berg die met mensen op reis gaat en ze leert kijken http://www.perspectives.nl/ Belangrijk in deze stap: Je hoeft nog niet te weten hoe je er komt, als je maar weet waar je heen wilt. Bedenk wat je wilt naar en met je klanten, je medewerkers, je processen, je merk, de gemeenschap etc. 
2. Leer lessen uit het verleden
   We leren te weinig over onze successen en onze mislukkingen. Noteer ze en trek de lessen naar de toekomst. Als je weet waar je heen wilt, weet je ook welke lessen je kunnen helpen op weg daar naar toe. Mooi hoe Jobs zegt “you can't connect the dots forwards – only backward”. Het helpt om het jaar de revue te laten passeren en met een groep of individueel alle successen en teleurstellingen op te schrijven. Je zult verbaasd zijn hoeveel energie het geeft en welke patronen zichtbaar worden. En geen mooier moment dit te doen dan bij de start van een nieuw jaar 2013!
3. Denk anders
   Hierbij is het van belang jezelf ruimte te geven om buiten gebaande paden te denken. Dit is wellicht wel de moeilijkste stap omdat onze manieren van denken zo ingesleten zijn. Zeker denkpatronen die altijd garant stonden voor succes zijn moeilijk te bediscussiëren in het licht van een nieuwe werkelijkheid. Maar dat de werkelijkheid verandert, blijkt uit het jongetje dat verrast is dat mensen überhaupt in een rij gaan staan. Een nieuwe denkstap maken, noemen we wel een ‘paradigma shift’. Een nieuwe manier van denken, die leidt tot nieuwe acties. Het zijn nieuwe denkwijzen die nog onwennig voelen, waar we ook nog niet van overtuigd zijn dat ze kloppen. Het vraagt moed om ze toe te laten en ze ondersteunend te laten zijn voor het nieuwe gedrag en nieuwe acties die nodig zijn voor de gewenste transformatie.
4. Formuleer pijlers voor richting
   Als weet waar je heen wilt. Als de lessen die je gaan helpen helder zijn. Als je een nieuwe denkwijze voor succes hebt verwoord, is de volgende stap dit in heldere strategische pijlers op te schrijven. Niet te ingewikkeld. Benoem maximaal 10 resultaatgebieden die te destilleren zijn als pijlers onderliggende voor waar je heen wilt. Dick Boer heeft er voor Ahold 6 benoemd die richtinggevend en verbindend zijn naar een nieuw retail landschap waaronder People Performance en Simplicity (zie de laatste PowerPoint die onlangs werd gepresenteerd hierover (http://goo.gl/A04yE). Deze pijlers zijn richtinggevend voor meer specifieke doelen.

Meer over denkrichtingen voor pijlers, doelen, focus en onderliggende waarden in mijn volgende blog Reshaping Retail, deel II.